Leesclubvragen – De beste jaren van juffrouw Brodie – Muriel Spark

1. Wat bedoelt juffrouw Brodie met ‘de beste jaren van haar leven’? Waarom is het zo belangrijk voor haar dat ze er constant op terugkomt, zelfs in de laatste regels van het boek?
2. Ontdekken we ooit waarom ze juist deze meisjes kiest voor haar groepje? Bespreek de meisjes, hun relaties met elkaar en hun relatie met de school en met juffrouw Brodie zelf.
3. Waarom wil juffrouw Brodie een groepje speciale meisjes om zich heen verzamelen? Wil ze hen puur en alleen opleiden, of zit er meer achter? Wat wil ze voor (of juist van) hen? Op welke manieren veranderen de Brodie-meisjes naarmate de tijd verstrijkt, of veranderen ze helemaal niet zo veel? Kijken de meisjes met andere ogen naar juffrouw Brodie tegen de tijd dat hun schooltijd erop zit?
4. Wat vind je van juffrouw MacKay, het schoolhoofd dat altijd probeert juffrouw Brodie te ondermijnen? Aan het eind van het boek zegt ze tegen Sandy: ‘Ik ben bang dat ze jullie met vreemde ideeën heeft bestookt.’ Waarom heeft dat haar zo dwars gezeten al die jaren? Is dat niet juist waar educatie om draait, of in elk geval juffrouw MacKays idee van wat educatie is, het bestoken van leerlingen met ideeën en theorieën? Is ze gewoon een oplettend schoolhoofd dat haar werk goed doet of dwarsboomt ze een docent met een visie en een creatieve geest?
5. Voortbordurend op het onderwerp van educatie: volgens juffrouw Brodie zien zij en juffrouw MacKay educatie in een ander licht. Bespreek de volgende passage en leg uit met wie je het eens bent: ‘Voor mij betekent opvoeding een uitleiden van wat er in de ziel van de leerling al aanwezig is. Voor juffrouw Mackay betekent het iets in de ziel brengen wat er niet in zit, en dat is niet wat ik onder opvoeding versta, ik noem dat een intrusie… De methode van juffrouw Mackay komt erop neer dat er een hoeveelheid kennis in het hoofd van de leerling wordt ingeprent; de mijne is een uitleiden van de kennis die er al is, en dat is de ware opvoeding, wat door de betekenis van [het woord educatie] bewezen wordt.’
6. Wij leren juffrouw Brodie alleen maar kennen door de ogen van haar leerlingen, met name Sandy. Hoe verandert hun beeld van hun docent tegen de tijd dat ze zeventien zijn, en nog verder naarmate ze ouder worden?
7. Muriel Spark schrijft met een vlijmscherpe humor, en die humor wordt heel duidelijk in deze roman omdat ze ons naar de wereld van volwassenen laat kijken door de ogen van onschuldigen. Welke stukjes vond je het meest grappig? Waarom?
8. Is juffrouw Brodie een goed persoon? Is ze een goede docent? Waar komt ze vandaan, wat is haar geschiedenis? Komen we daar ooit wel achter?
9. Hoe zit het met Teddy Lloyd en Gorden Lowther, de twee mannen in wie juffrouw Brodie misschien geïnteresseerd is? Wat wil ze van hen? Ze weigert met Lowther te trouwen, waarom is dat denk je? En ze moedigt Rose aan om een affaire met Lloyd te beginnen, waarom zou ze dat doen?
10. Als juffrouw Brodie uiteindelijk verraden wordt, heeft de person die het gedaan heeft er volgens jou dan goed aan gedaan of niet? Waarom denk je dat het meisje uiteindelijk naar juffrouw MacKay toe is gestapt? Kun je het wel verraad noemen?
11. Hoe denk je uiteindelijk over juffrouw Brodie? Is ze een nobel figuur? Een tragisch figuur? Een visionair? Gewoon een beetje gek? Gevaarlijk of goedbedoelend? Wat voor effect heeft ze uiteindelijk op haar meisjes gehad? Was het van lange duur?

Extra: snelle vragenronde

• Herken je jezelf in een van de Brodie-meisjes? Zijn het allemaal stereotypes of begrijp je hun gevoelens?
• Waarom denk je dat Sandy uiteindelijk non wordt? Heb je daar begrip voor?
• Zou je graag bij de Brodie-meisjes gehoord hebben, als je een leerling was geweest aan de school waar juffrouw Brodie werkte?